The Imitation Game (2015)

Όταν μαθαίνεις, ότι ο Benedict Cumberbatch κάνει νέα ταινία, στην οποία παίζει τον ιδιοφυή αληθινό μαθηματικό που ασχολείται με την αποκρυπτογράφηση, και ειδικά στην εποχή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, δεν γίνεται να μην πας να την δεις πρώτη προβολή. Επειδή όμως θα αναλωθώ αρκετά στα επί της ταινίας, θέλω πρώτα να υπογραμμίσω το πόσο χαίρομαι που η πρώτη ταινία του 2015 για την οποία γράφω κείμενο είναι το «The Imitation Game», έτσι για να μπει καλά η χρονιά. Και πραγματικά μπήκε υπέροχα καθώς δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα για αυτόν που αγαπά το σινεμά, από το να βλέπει κάτι που υπερβαίνει τις προσδοκίες του!

Η ταινία αφορά την ζωή του, της μαθηματικής ιδιοφυΐας Alan Turing (Benedict Cumberbatch), που ήταν λάτρης της αποκρυπτογράφησης και ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον και μοναχικός άνθρωπος. 1951… με αφορμή μια κλοπή που γίνεται στο σπίτι του Turing, ο αστυνομικός που αναλαμβάνει την υπόθεση παραξενεύεται από την ιδιαίτερη προσωπικότητά του και αρχίζει να του καλλιεργείται η ιδέα της ενοχής του για κάτι σκοτεινό, δεν ξέρει όμως τι…  Αρχίζει, λοιπόν, να ερευνά την ζωή του. Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο περίεργα, όταν ανακαλύπτει, ότι αυτός ο μαθηματικός είχε υπηρετήσει στον στρατό. Αφού λοιπόν ο Turing καλείται για ανάκριση στο αστυνομικό τμήμα, αρχίζει να διηγείται την ιστορία του. Αυτή η διήγηση είναι σαν να απευθύνεται άμεσα στο κοινό, καθώς μας συμβουλεύει για το πώς πρέπει να παρακολουθήσουμε την ταινία, πώς να διαμορφώσουμε στάση επί αυτής και τέλος να μην κρίνουμε κανέναν και τίποτα μέχρι την ολοκλήρωσή της. Αυτό ουσιαστικά αποτελεί μια ιδιοφυή προειδοποίηση, αλλά δεν λέω άλλα γιατί θα γίνουν αποκαλύψεις. Θέμα της διήγησής του είναι το πώς προσπάθησε να σπάσει, με την βοήθεια άλλων ειδικών τον κώδικα του «Enigma», της μηχανής επικοινωνιών που χρησιμοποιούσαν οι ναζί, κατόρθωμα αδιανόητο και απίθανο.

Έχω ξαναπεί πως υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ αμερικανικού και βρετανικού κινηματογράφου. Προσωπικά θεωρώ ότι η εξέχουσα είναι το χαρακτηριστικό της διακριτικότητας των βρετανικών ταινιών και το πόσο σημασία δίνουν στην αρμονία. Και νομίζω αυτό που εκφράζει αυτήν την ταινία τεχνικά είναι η αρμονία. Παρά το γεγονός ότι παρακολουθείς έργο με φόντο το πόλεμο δεν καταθλίβεσαι, καθώς δεν βλέπεις μάχες αίματα, θανάτους κτλ, παρά ο πόλεμος λειτουργεί σαν χρονική συνθήκη, σαν πιεστικός παράγοντας για την πραγματοποίηση του στόχου των χαρακτήρων. Τα πάντα είναι παρουσιασμένα πανέμορφα, με πολύ ωραία φωτογραφία, ενώ η όλη ατμόσφαιρα της ταινίας παραπέμπει σε μακρινή ανάμνηση του πρωταγωνιστή. Η μουσική μαρτυρά ακόμη περισσότερο στην περίοδο αυτή και βοηθά πολύ στο να σου δημιουργηθούν τα κατάλληλα συναισθήματα ανάλογα με την σκηνή. 

Η δουλειά του Morten Tyldum στο κομμάτι της σκηνοθεσίας  είναι εκπληκτική! Παρουσιάζει την πραγματικότητα του πολέμου από μια πολύ διαφορετική πλευρά, ενώ με ορισμένα εμβόλιμα πλάνα ενημερώνει και ιστορικά τον θεατή. Εξαίσια και άπειρα κοντινά που αναδεικνύουν στο μέγιστο την εκπληκτική ερμηνεία του πρωταγωνιστή και τις πολύ καλές ερμηνείες των υπολοίπων. Παράλληλα αυτό που θεωρώ μεγαλειώδες είναι πως καταφέρνει να παρουσιάσει μια τέτοια ιστορία με τρόπο τόσο ανάλαφρο  και  παράλληλα τόσο αποκαρδιωτικό, προσωπικά έμενα συνεχώς με το στόμα ανοιχτό και το χέρι στο μάγουλο. Σε γενικές γραμμές μιλάμε για μια αρτιότατη σκηνοθετικά ταινία, η οποία κυλά  χωρίς να το καταλαβαίνεις ή να βαριέσαι, ενώ παράλληλα σε κρατά σε ένταση παρουσιάζοντας σου κάτι άψογο. Σε αυτό βοηθά και το θεσπέσιο μοντάζ., όπως και η φοβερή δουλειά που έγινε στο κομμάτι των σκηνικών και των κουστουμιών. Τα πάντα λοιπόν, είναι άριστα και λειτουργούν ρολόι με σκοπό να αναδείξουν την βασική ερμηνεία και το σενάριο. Αυτή είναι η διαφορά της πραγματικά μεγάλης (και δεν μιλώ μόνο από οικονομική άποψη) παραγωγής, δεν την βλέπεις μόνο, αλλά παράλληλα την αισθάνεσαι, καθώς η ταινία μοιάζει σαν κάτι το φυσικό, το αβίαστο. Εν ολίγοις θα σαρώσει τις φετινές οσκαρικές υποψηφιότητες και θεωρώ ότι θα αποσπάσει και αρκετά βραβεία.

Δύο κομμάτια της ταινίας στα οποία οφείλω να αναφερθώ ξεχωριστά είναι το σενάριο και οι ερμηνείες (βασικά η ερμηνεία). Από άποψη λοιπόν σεναρίου, το οποίο βασίζεται στο βιβλίο του Andrew Hodges (σενάριο Graham Moore) είμαι απόλυτα ευχαριστημένη,  καθώς περίμενα να βαρεθώ και όπως είπα πριν όχι μόνο δεν βαρέθηκα αλλά καρδιοχτύπησα. Οι διάλογοι είναι φανταστικοί, και πραγματικά κρέμεσαι από το στόμα και την ατάκα, κυρίως του πρωταγωνιστή και έπειτα των υπόλοιπων χαρακτήρων. Ναι, οι ερμηνείες θα εξακολουθούσαν να είναι καλές αν το σενάριο δεν ήταν τέλειο, όμως όντας τέλειο δίνει άλλη διάσταση στους χαρακτήρες και τους υποστηρίζει με τρόπο καθοριστικό. Και εδώ προβλέπω υποψηφιότητα διασκευασμένου σεναρίου, και μάλιστα θεωρώ, ότι θα είναι και πολύ δυνατή, αν όχι η δυνατότερη, συμμετοχή.

Και φτάσαμε στο κομμάτι των ερμηνειών. Θα ξεκινήσω από τους δεύτερους ρόλους και συγκεκριμένα από την μόνη κυρία του καστ, την Keira Knightley (Joan Clarke). Ιδιοφυής, πολύ μπροστά για την εποχή της, αγαπητή και πραγματικά γοητευτική (ιδίως για τους ευφυοσεξουαλικούς) δίνει μια πολύ καλή, και σαφώς πιο ώριμη απ’ότι μας έχει συνηθίσει ερμηνεία, αλλά μέχρι εκεί. Πολύ καλοί είναι και οι Rory Kinnear (Detective Robert Nock), ο αστυνομικός που ερευνά τον Turing, ο Charles Dance (Commander Denniston) ως προϊστάμενος του Turing  και διοικητής του ναυτικού, και ο μικρός συνεργάτης των μεγάλων μυαλών, ο Matthew Beard (Peter Hilton).  Οι τρεις που μ'άρεσαν πάρα πολύ ήταν οι Matthew Good (Hugh Alexander), Allen Leech (John Cairncross) και Mark Strong (Stewart Menzies), ο πρώτος ως γοητευτική ιδιοφυΐα και ηγετική φιγούρα, ο δεύτερος ως πιο συγκαταβατικός και δεκτικός συνεργάτης, ενώ ο τρίτος ως πραγματικά ενδιαφέρον και αξιοπρόσεκτος «αρχηγός» της ΜΙ6. Όμως αυτός που πραγματικά με σόκαρε με την ερμηνευτική του απόδοση ήταν  ο Benedict Cumberbatch. Μας έχει συνηθίσει σε δύσκολους ρόλους, αυτός ωστόσο είναι ρόλος ζωής. Πραγματικά δεν ξέρω πως το κατάφερε, αλλά παρουσιάζει έναν από τους τραγικότερους χαρακτήρες που έχω δει ποτέ μου, ιδιοφυή, άκρως περιθωριακό, ιδιαίτερο, στιγματισμένο από το παρελθόν, μα παράλληλα τόσο αγνό και μοναχικό, που σφίγγεται η καρδιά σου. Και για μένα το φαινομενικό του πράγματος είναι το βλέμμα του. Η όλη του ερμηνεία βασίζεται στα βλέμματα του. Απλώς θα τονίσω ότι ανατρίχιασα επανειλημμένα κατά την διάρκεια της ταινίας. Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τον ήρωα του ως ένα πανέξυπνο παιδί, καθώς από κοινωνικής και συναισθηματικής άποψης φαίνεται λες και ακόμη μαθαίνει πως λειτουργεί ο κόσμος, αφού η συμπεριφορά του σε επίπεδο κοινωνικής ευφυΐας παραπέμπει σε μηχανή... κυριολεκτικά. Είναι συγκλονιστικό το πόσο στοιχεία, πολλές φορές αντιφατικά, συγκεντρώνει στην ερμηνεία του!   Σίγουρη η υποψηφιότητά του και αρκετά μεγάλη η πιθανότητα για βράβευση του (αφήστε με να ελπίζω)!

Κάτι που ανεβάζει ακόμη περισσότερο την αυτή στα μάτια μου είναι το γεγονός ότι θίγει και το θέμα της ομοφυλοφιλίας γενικότερα και του Alan Turing ειδικότερα. Ξεκάθαρα παρουσιάζεται το κομμάτι των σεξουαλικών του προτιμήσεων και πόσο δύσκολο ήταν γι'αυτόν, να ζει με αυτό το μυστικό, να χρειάζεται να κρύβεται και να λέει ψέματα για κάτι που ουσιαστικά τον καθορίζει. Αυτή νομίζω η πλευρά της προσωπικότητας του Turing, είναι που δίνει εξαιρετικό πάτημα στον Benedict Cumberbatch για να δώσει μια ερμηνεία με τόση συγκρατημένη ένταση, και να καταφέρει να παρουσιάσει σε τόσο μεγάλο βάθος την εσωτερική σύγκρουση που βίωνε αυτός ο άνθρωπος, που πάντα ζούσε στο περιθώριο και πληγωνόταν βαθύτατα από αυτό. Αν και σε πολλές περιπτώσεις φερόταν σαν μηχανή, είχε βιώσει μεγάλο πόνο στην ζωή του και γι΄αυτό θεωρώ ότι ήταν εξαιρετικά ευαίσθητος, κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα στην ερμηνεία του πρωταγωνιστή. Εδώ ταιριάζει γάντι και ο τίτλος "Το Παιχνίδι της Μίμησης" καθώς για 41 χρόνια έκρυβε το ποιος ήταν, καθώς ήταν παράνομο για έναν άνδρα να αγαπά έναν άλλον άνδρα. Μάλιστα για τον λόγο αυτό υπέστη με απόφαση της βρετανικής δικαιοσύνης σε ορμονοθεραπεία , η οποία σκόπευε στον χημικό του ευνουχισμό. Επομένως για μένα η ταινία αυτή αποτελεί τρανταχτή δήλωση επί του συγκεκριμένου θέματος, της κατάφωρης παραβίασης βασικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως το δικαίωμα στην αγάπη, κάτι το οποίο δυστυχώς εξακολουθεί να ισχύει μέχρι και σήμερα. Καταγγέλλει το πόσο στενόμυαλοι είναι οι άνθρωποι, καθώς ότι δεν καταλαβαίνουν, ό,τι δεν θεωρούν σωστό, το καταδικάζουν και το καταστρέφουν, γιατί το φοβούνται. (ειδική αναφορά γίνεται και στο τέλος της ταινίας)

Συνοψίζοντας: (ναι! Επιτέλους…) το «The Imitation Game» πρόκειται για μια από τις καλύτερες ταινίες που έχω δει. Μια απίστευτη αληθινή ιστορία που μεταφέρεται σε κινηματογραφικό δράμα με στοιχεία θρίλερ (με την έννοια της έντασης), και πολύ βαθιά μηνύματα για τον πόλεμο, την ομοφυλοφιλία και εμμέσως την ανθρώπινη φύση. Η δουλειά που έχει γίνει σε όλους τους τομείς είναι το λιγότερο οσκαρικού επιπέδου. Ο σκηνοθέτης και οι σεναριογράφοι ζωγραφίζουν και παραδίδουν μια συναισθηματική επική απεικόνιση ενός λαμπρού ανθρώπου, ο οποίος παρουσιάζεται μέσω της καθηλωτικής ερμηνείας του Benedict Cumberbatch. Μην τολμήσετε να μην την δείτε αξίζει κάθε λεπτό, ειδικά όποιος θέλει να θεωρείται λάτρης του σινεμά πρέπει να την δει! Γιατί ξέρεις ότι η ταινία είναι καλή όταν μένεις άφωνος, φανταστείτε λοιπόν ποιος χαρακτηρισμός αρμόζει,  όταν σοκάρεσαι…

Πηνελόπη Χούνδρη




IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2084970/?ref_=ttmd_md_nm
Facebook: http://www.facebook.com/tainiodifis
To trailer του "The Imitation Game":